Chirurgie in het St.Francis Hospital Mutolere

Hi iedereen,
We zijn hier nu bijna 6 weken en dus halverwege ons Afrikaanse avontuur. Van Joke hebben jullie al het een en ander gehoord. Misschien is het aardig te horen hoe het hier chirurgisch toegaat. Het St.Francis Hospital in Mutolere, 5 km van Kisoro, de hoofdstad van de provincie Kisoro, is in 1957 gesticht door Franciscaner nonnen uit Breda. Het is in de loop der tijd steeds verder uitgebouwd en is nu het belangrijkste ziekenhuis in de provincie Kisoro, maar we krijgen ook patienten uit het dichtbij gelegen Rwanda en Congo. Kisoro zelf heeft ook een district ziekenhuis, maar het is daar zo’n chaos dat we alle serieuze chirurgische patienten krijgen doorverwezen.
De polikliniek (out patient department, OPD) wordt gerund door 3 medical officers. Medical officers zijn geen doktoren, maar hebben een soort physician assistent opleiding gehad. Als zij er niet uitkomen raadplegen ze de Oegandeze doktoren. Daar zijn er drie van, een zit er ook op de chirurgie. De andere twee runnen de interne en de kinderafdeling. Deze drie doktoren draaien ook alle diensten, dus een op drie. In de diensten doen ze vooral heel veel sectio’s. Verder is er een lokaal opgeleide orthopaedic officer, die alle trauma in de dienst opvangt.
Er is een Oegandeze specialist, een gynaecoloog, die ook medisch directeur is. En dan natuurlijk nog de Nederlandse chirurg en de 2 Nederlandse co-assistenten uit Groningen.
Er is hier een grote opleidingsschool voor verpleegkundingen en dus ook een grote verpleegkundige staf.
Maandag om half negen beginnen we met de gehele staf met een complicatie/necrologie bespreking. Er wordt heel open gesproken over allerlei zaken die niet goed zijn gegaan. Er is een goede wil om zaken te verbeteren, maar vaak stuit het op gebrek aan middelen = geld.
Daarna grote visite op de chirurgische afdeling met de orthopaedic officer, de Oegandeze doktor, de co’s, de Nederlandse chirurg en een heel leger van (leerling) verpleegkundigen. De chirurgische afdeling heeft ca. 60 bedden, maar is zeer flexibel, er kunnen zo tientallen bedden bijgeplaatst worden als er extra toeloop is. De patienten worden verzorgd en krijgen eten van de familieleden, een ervan mag ‘s avonds bij de patient blijven slapen onder het bed. De visite is overdracht, indicatie bespreking en bedside teaching tegelijk en duurt zo’n drie uur. Op de afdeling ligt van alles; veel trauma, ze rijden hier veel op motorfietsen zonder helm met als gevolg veel ernstig hersenletsel en fracturen. De fracturen worden bijna allemaal conservatief behandeld. Toen ik begon lagen er 10 patienten met femurfracturen in tractie (8 - 10 weken). Ik ben begonnen deze patienten met een fixateur externe te behandelen, zodat ze tenminste snel uit bed kunnen.
De femurplaten worden alleen gebruikt voor niet genezen fracturen. We hadden nog 2 te lange platen die ik heb laten afzagen door de smit. De femurplaten en de schroeven zijn nu alweer op. Infectie is het grote gevaar bij het gebruik van platen. Mergpennen zijn er niet, we hebben ook geen rontgendoorlichting op de O.K.
Ook haematogene osteomyelits patienten komen veel voor; bij 2 patienten hebben we bijna de gehele tibia moeten verwijderen: een patient had voldoende nieuw gevormd bot, maar bij de andere hebben we een fibula transpositie verricht met fixateur externe ter overbrugging.
De geplande operaties zijn veel schildklieroperaties, 1 a 2 per week, weke delen tumoren, en alle andere voorkomende (oncologische) problemen, ook zelfs een recidief varices geopereerd.
Na de grote visite gaan we acute operaties doen en tussen door zie ik nieuwe patienten. Die zitten soms dus uren te wachten, maar dat vind men geen enkel probleem. Vaak zijn ze een paar dagen onderweg geweest. Ook orthopaedische, urologische, plastisch chirurgische en KNO problemen komen voorbij.
Meestal ben ik om ca. half vier klaar en daarna is het genieten van het heerlijke klimaat en de prachtige natuur vanaf de veranda van ons huis.
‘s Avonds wordt ik weinig geroepen; hoewel ik een van de eerste dagen gebeld werd voor een patient in shock. Het was een vrouw van 50 jaar, de zwangerschaptest was negatief.
Bij laparotomie bleek het een geruptureerde extra-uteriene graviditeit te zijn, dus kon ik voor gynaecoloog spelen. Een paar dagen geleden werd ik gebeld voor een hersen trauma: een kind van 5 jaar, aangereden door zo’n motorfiets. Er was een stuk uit de schedel geslagen en de hersenen puilde naar buiten. We hebben een zwaailap van de hoofdhuid gemaakt om het defect te sluiten. De volgende ochtend zat het kind weer vrolijk te eten.
Dinsdag beginnen we om half negen met het elektieve operatie programma. Gisteren een meisje van 4 geopereerd met een gigantische tumor in de buik in een heel slechte conditie en een Hb van 4. Waarschijnlijk een Wilms tumor uitgaande van de rechter nier. Het kind stond op de wachtlijst voor operatie in de hoofdstad Kampala over 6 maanden. Als ik niet zou opereren zou het kind binnen 2 weken overlijden. Na uitleg aan de famile dat de operatie zeer risicovol was besloten tot operatie. Na optransfunderen een laparotomie verricht. De tumor van de rechter nier had het duodenum en het rechter colon volledig dichtgedrukt, vandaar de slechte voedingtoestand. We hebben een nefrectomie verricht met stukje vena cava, weinig bloedverlies De tumor woog 3 kilo. Het kind kwam goed van de operatie kamer en werd later op de afdeling geëxtubeerd. ‘s Avonds werd ik gebeld dat het kind was overleden. De verpleging vertelde dat het kind na de extubatie niet goed meer ademde en hadden verder niets gedaan. De famile dankte mij hartelijk voor mijn inspanning en waren “blij” dat het kind niet met die grote tumor in de buik was overleden.
Woensdag weer grote visite, acute operaties, nieuwe patienten tussendoor en aan het eind van de middag onderwijs aan de Oegandeze doktors en co’s.
Donderdag de hele dag opereren.
Vrijdag grote visite, acute operaties etc.
Kortom niet alleen maar vakantie houden in de tropen.
Maar zaterdag en zondag tijd voor uitstapjes in de omgeving: op safari in onze trouwe Suzuki 4 wheel drive. Zie foto's.